Spolno prenosive bolesti (SPB)- uzrok, simptomi i prevencija

Spolno prenosive bolesti (SPB) predstavljaju jedan od najvećih globalnih zdravstvenih problema. Ove bolesti su u društvu često popraćene stigmatizacijom i diskriminacijom, a u oboljelih stvaraju osjećaj krivnje i srama. Rizik za obolijevanje od spolno prenosivih bolesti je najveći među onim mladima koji rano stupaju u seksualne odnose i skloni su mijenjanju partnera. Svjetska zdravstvena organizacija (SZO) procjenjuje da se svake godine javi oko 376 miliona novih slučajeva četiri najčešće spolne infekcije (trihomonijaze, klamidije, gonoreje i sifilisa) što predstavlja preko milion novih slučajeva svakodnevno. Najčešće ove infekcije se prenose izravnim seksualnim kontaktom tokom spolnog odnosa (vaginalnog, analnog ili oralnog), a moguć je prenos putem krvi i prenos sa majke na dijete tokom trudnoće i porođaja.

Uzročnici spolno prenosivih infekcija mogu biti bakterije, virusi, gljivice i protozoe.

Neke od poznatijih bakterijskih spolno prenosivih bolesti su: klamidija, gonoreja, sifilis. Ove infekcije mogu dovesti do neplodnosti, izvanmaterične trudnoće, kongenitalne infekcije, spontanog pobačaja kao i do povečanja stope neonatalnog mortaliteta. Najpoznatije virusne SPB su: AIDS, Hepatitis B, Humani papiloma virus (HPV), Genitalni herpes. Infekcije humanim papiloma virusima su najčešće prolaznog karaktera ali je također poznato da su upravo ove infekcije glavni uzročnici karcinoma cerviksa. Gljivica Candida albicans najpoznatiji je uzročnik kandidijaze, najpoznatijeg spolnog gljivičnog oboljenja.

Simptomi i detekcija

SPB ne izazivaju lako uočljive i karakteristične simptome, a kod infekcije klamidijom one mogu posve izostati. Simptomi su još manje uočljivi kod muškaraca. Tako se događa da zaražene osobe, ne znajući da su zaražene i ne tražeći liječničku pomoć, infekciju šire svim svojim spolnim partnerima. Neki od mogućih simptoma su: bolnost, svrbež ili druge promjene kože u području spolovila ili anusa, pojačani ili promijenjeni iscjedak iz rodnice ili penisa, poteškoće pri mokrenju, bolovi ili krvarenje prilikom spolnog odnosa.

Rano otkrivanje spolno prenosivih infekcija izuzetno je važno kako bi se zaustavilo napredovanje bolesti i spriječio razvoj potencijalnih zdravstvenih komplikacija. U prethodnim decenijama razvijeno je nekoliko tehnika i laboratorijskih metoda za dijagnosticiranje SPB koje uključuju ćelijsku kulturu, detekciju antigena i druge tehnike serološkog ispitivanja. Danas se sve više koristi molekularno testiranje odnosno upotreba Multiplex Real-Time PCR za otkrivanje patogena povezanih sa spolno prenosivim infekcijama. Multiplex Real-Time PCR je visoko specifična i osjetljiva metoda koja omogućuje testiranje na više patogena istovremeno. Zbog svoje visoke osjetljivosti i specifičnosti, patogeni se mogu detektovati iz uzoraka prvog jutarnjeg urina što predstavlja neinvazivan pristup pacijentu.

Prevencija

Prevencija spolno prenosivih bolesti važan je preduslov za očuvanje vašeg reproduktivnog zdravlja, zdravlja vašeg partnera i zdravlja vaše buduće djece. To podrazumijeva odgovorno stupanje u spolne odnose, korištenje zaštite prilikom spolnih odnosa kako bi se spriječila neželjena trudnoća ali i spolno prenosive bolesti.